Bệnh lý võng mạc tiểu đường là một trong những nguyên nhân gây mù hàng đầu trên thế giới. Thời gian mắc bệnh tiểu đường càng lâu, nguy cơ bị tổn thương mắt càng cao. Thực tế, sau khoảng 10 năm với bệnh tiểu đường, 80% bệnh nhân tiểu đường sẽ có vấn đề về mắt.

Không may, tại Việt Nam có đến 50% bệnh tiểu đường không được chẩn đoán và điều trị, và khoảng 30% bệnh nhân đã có tổn thương mắt vào thời điểm tiểu đường được chẩn đoán lần đầu tiên.

Tiêu chuẩn y khoa toàn cầu hiện nay khuyến cáo tất cả bệnh nhân tiểu đường nên được khám mắt ít nhất một lần trong năm để tầm soát bệnh võng mạc do tiểu đường, bởi vì phương pháp điều trị chỉ có hiệu quả nhất khi được áp dụng sớm.

Tại phòng khám chuyên khoa mắt American Eye Center, chúng tôi có thể ngăn tới 90% trường hợp mù lòa vì bệnh tiểu đường khi theo phác đồ điều trị quốc tế và Mỹ qua thuốc và phẫu thuật laser.

Khi bạn bị tiểu đường, cơ thể bạn không sử dụng và lưu trữ đường theo đúng cách nữa. Theo thời gian, tiểu đường gây tổn hại những mạch máu trên võng mạc, là lớp sợi thần kinh ở đáy mắt nhạy ánh sáng và giúp chuyển hình ảnh lên não.

Võng mạc bình thường	Bệnh võng mạc do tiểu đường

Là giai đoạn sớm của võng mạc tiểu đường. Trong giai đoạn này, những mạch máu nhỏ trong võng mạc bị dò rỉ máu và dịch, làm cho võng mạc bị phù hoặc hình thành những lắng đọng gọi là xuất tiết.

Là tình trạng sưng phù vùng hoàng điểm, một vùng nhỏ nằm ở trung tâm võng mạc cho phép nhìn rõ nét chi tiết. Sự phù nề này là do dò rỉ dịch từ các mạch máu võng mạc. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất gây mất thị lực.  

Xảy ra khi các mạch máu nhỏ (mao mạch) bị tắt nghẽn. Nhìn mờ vì hoàng điểm không hoạt động tốt vì không được tưới máu đầy đủ. Đáng tiếc là chưa có phương pháp điều trị nào có hiệu quả trong trường hợp này.

Xảy ra khi tiểu đường tiến triển nặng, các mạch máu võng mạc bị hư tổn nhiều và tắt nghẽn. Để bù đắp lại, võng mạc tăng sinh những mạch máu mới, mỏng manh hơn. Không may, những mạch máu mới này là những mạch máu bất thường và mọc ra trên bề mặt võng mạc, nên chúng không có vai trò tái cung cấp máu cho võng mạc.

Xảy ra khi những mạch máu mới này bị vỡ ra. Máu trong dịch kính, chất dạng keo trong suốt bên trong mắt, ngăn cản ánh sáng đến được võng mạc. Một lượng máu nhỏ sẽ gây hiện tượng ruồi bay, trong khi lượng máu nhiều có thể cản trở toàn bộ ánh sáng vào mắt, chỉ còn cảm giác sáng tối.

Mạch máu mới cũng có thể tạo ra mô sẹo. Mô sẹo co rút, nhăn dúm và co kéo trên võng mạc, làm hình ảnh méo mó. Nếu co kéo nhiều, võng mạc vùng hoàng điểm có thể bị bong ra và gây mất thị lực.

Bong võng mạc

Hiện tại có nhiều phương pháp điều trị tùy theo giai đoạn bệnh lý phục hồi thị lực và giảm tiến triển bệnh. Phù hoàng điểm và mạch máu tăng sinh được điều trị bằng tiêm thuốc nội nhãn và bằng laser võng mạc.

Nếu có xuất huyết dịch kính kéo dài trong 6 tháng, hoặc nếu có bong võng mạc, sẽ cần phẫu thuật cắt dịch kính.

Trong phẫu thuật này, máu và mô sẹo được lấy đi, và laser điều trị ngăn không cho hình thành mạch máu mới bất thường.

    Laser quang đông võng mạc                                       Phẫu thuật cắt dịch kính

Người bệnh võng mạc tiểu đường đôi khi không có triệu chứng gì cho đến khi quá trễ điều trị.

Do người bệnh võng mạc tiểu đường thường không có triệu chứng, nếu bạn bị tiểu đường bất kỳ dạng nào, bạn nên đi khám mắt định kỳ bởi bác sĩ chuyên khoa mắt.